Markaziy bank 2025 yilda umumiy inflyatsiya qanday boʻlishi haqidagi prognozlarini taqdim etdi
Energiya tariflarining erkinlashtirilishi tufayli aprel oyida vaqtinchalik inflyatsiya koʻrsatkichlari oshishi kutilmoqda.
2024 yilda inflyatsiya va iqtisodiy jarayonlar
Markaziy bank maʼlumotlariga koʻra, 2024 yil oktabr oyidan umumiy inflyatsiya darajasi pasayish trendiga kirib, dekabrda 9,8 foizni tashkil etdi. Bu koʻrsatkich iqtisodiyotdagi barqarorlashuv va taklifning yalpi talab bilan nisbatan muvozanatlashganligidan dalolat beradi. Shuningdek, isteʼmol savatidagi tovar va xizmatlarning aksariyat qismida narx oʻsishi sekinlashdi.
Biroq, dekabr oyida bazaviy inflyatsiya 7,2 foizga yetdi. Bu xizmatlar va nooziq-ovqat tovarlari narxlarining oʻsishi, shuningdek, yalpi talabning kuchayishi bilan bogʻliq. Yaʼni, aholi daromadlarining oʻsishi orqali iqtisodiy faollik kuchaygan, bu esa inflyatsiyaga bosim oʻtkazuvchi omil sifatida namoyon boʻlgan.
2025 yilga prognozlar
2025 yil yakuniga qadar umumiy inflyatsiya 7-8 foiz atrofida shakllanishi kutilyapti. Bu natijaga inflyatsion kutilmalarni pasaytirish, pul-kredit siyosatidagi qatʼiylik va makroiqtisodiy barqarorlik hisobiga erishish rejalashtirilgan.
Shu bilan birga, yalpi ichki mahsulot 6 foiz atrofida oʻsishi prognoz qilinmoqda. Bu xususiy investitsiyalarning ortishi va yangi mehnat bozorlarining ochilishi bilan bogʻliq boʻlib, iqtisodiy faollikning yuqori darajada saqlanishiga yordam beradi.
Inflyatsiyaga taʼsir qilayotgan omillar
Energiya narxlarining erkinlashtirilishi. 2024 yilda boshlangan mazkur islohot inflyatsiyaga qisqa muddatli taʼsir koʻrsatmoqda. Ikkinchi chorak yakuniga kelib, bu jarayon umumiy inflyatsiya darajasining pasayishiga yordam berishi mumkin. Biroq aprel oyida vaqtinchalik inflyatsiya koʻrsatkichlari oshishi kutilmoqda.
Tashqi bozor omillari. Jahon bozoridagi oziq-ovqat mahsulotlari narxining oʻsishi ichki bozorga import orqali taʼsir koʻrsatishi mumkin. Ayniqsa, global savdo hamkorlarining makroiqtisodiy holati bu jarayonga muhim taʼsir etmoqda.
Yalpi talab va pul-kredit siyosati. Ish haqi va pul oʻtkazmalari hajmi ortishi aholi real daromadlarining oʻsishiga sabab boʻlgan, bu esa talabni yuqori darajada ushlab turibdi. Bazaviy inflyatsiyaga ana shu talabni muvozanatlashtirishda pul-kredit sharoiti muhim rol oʻynaydi.
Avvalroq Oʻzbekistonga xorijdan kirib kelgan pul oʻtkazmalari hajmi 2024 yilda 30 foizga koʻpayib, $14,8 mlrdni tashkil qilgani xabar qilingan. Shuningdek, banklar orqali naqd pul aylanmasi hajmi oʻtgan yili 1 kvadrillion soʻmdan oshgani maʼlum qilingandi.
