Марказий банк 2025 йилда умумий инфляция қандай бўлиши ҳақидаги прогнозларини тақдим этди
Энергия тарифларининг эркинлаштирилиши туфайли апрель ойида вақтинчалик инфляция кўрсаткичлари ошиши кутилмоқда.
2024 йилда инфляция ва иқтисодий жараёнлар
Марказий банк маълумотларига кўра, 2024 йил октябрь ойидан умумий инфляция даражаси пасайиш трендига кириб, декабрда 9,8 фоизни ташкил этди. Бу кўрсаткич иқтисодиётдаги барқарорлашув ва таклифнинг ялпи талаб билан нисбатан мувозанатлашганлигидан далолат беради. Шунингдек, истеъмол саватидаги товар ва хизматларнинг аксарият қисмида нарх ўсиши секинлашди.
Бироқ, декабрь ойида базавий инфляция 7,2 фоизга етди. Бу хизматлар ва ноозиқ-овқат товарлари нархларининг ўсиши, шунингдек, ялпи талабнинг кучайиши билан боғлиқ. Яъни, аҳоли даромадларининг ўсиши орқали иқтисодий фаоллик кучайган, бу эса инфляцияга босим ўтказувчи омил сифатида намоён бўлган.
2025 йилга прогнозлар
2025 йил якунига қадар умумий инфляция 7-8 фоиз атрофида шаклланиши кутиляпти. Бу натижага инфляцион кутилмаларни пасайтириш, пул-кредит сиёсатидаги қатъийлик ва макроиқтисодий барқарорлик ҳисобига эришиш режалаштирилган.
Шу билан бирга, ялпи ички маҳсулот 6 фоиз атрофида ўсиши прогноз қилинмоқда. Бу хусусий инвестицияларнинг ортиши ва янги меҳнат бозорларининг очилиши билан боғлиқ бўлиб, иқтисодий фаолликнинг юқори даражада сақланишига ёрдам беради.
Инфляцияга таъсир қилаётган омиллар
Энергия нархларининг эркинлаштирилиши. 2024 йилда бошланган мазкур ислоҳот инфляцияга қисқа муддатли таъсир кўрсатмоқда. Иккинчи чорак якунига келиб, бу жараён умумий инфляция даражасининг пасайишига ёрдам бериши мумкин. Бироқ апрель ойида вақтинчалик инфляция кўрсаткичлари ошиши кутилмоқда.
Ташқи бозор омиллари. Жаҳон бозоридаги озиқ-овқат маҳсулотлари нархининг ўсиши ички бозорга импорт орқали таъсир кўрсатиши мумкин. Айниқса, глобал савдо ҳамкорларининг макроиқтисодий ҳолати бу жараёнга муҳим таъсир этмоқда.
Ялпи талаб ва пул-кредит сиёсати. Иш ҳақи ва пул ўтказмалари ҳажми ортиши аҳоли реал даромадларининг ўсишига сабаб бўлган, бу эса талабни юқори даражада ушлаб турибди. Базавий инфляцияга ана шу талабни мувозанатлаштиришда пул-кредит шароити муҳим рол ўйнайди.
Аввалроқ Ўзбекистонга хориждан кириб келган пул ўтказмалари ҳажми 2024 йилда 30 фоизга кўпайиб, $14,8 млрдни ташкил қилгани хабар қилинган. Шунингдек, банклар орқали нақд пул айланмаси ҳажми ўтган йили 1 квадриллион сўмдан ошгани маълум қилинганди.
