2025 yil uchun texnologiya yetakchilaridan bashoratlar: ishchi kuchi, sunʼiy intellekt va yangi isteʼmol odatlari

2025 yilda texnologiya va ishchi kuchi dinamikasi sezilarli oʻzgarishlarga duch kelishi kutilmoqda. Bill Geyts, Amazon texnologiyalar boʻyicha bosh direktori Verner Vogels va boshqa soha yetakchilari sunʼiy intellekt (AI), isteʼmol odatlari va global iqtisodiyot tendensiyalari haqida yangi fikrlar bildirishmoqda.

AI ish joylarini tubdan oʻzgartirishda davom etmoqda, avtomatlashtirish jarayonlarini kuchaytirib, unumdorlikni oshirayotgani tufayli uning roli yanada oshmoqda. ADP (dunyodagi eng yirik HR platformalardan biri) bosh moliya direktori Don Makguayrning taʼkidlashicha, generativ AI (GenAI) kabi vositalar endi nafaqat savdo va moliya sohalarida, balki strategik qarorlar qabul qilishda ham muhim oʻrin egallay boshladi.

Verner Vogels esa ishchilar oʻrtasida madaniy oʻzgarishlarni qayd etdi. Uning soʻzlariga koʻra:

• Milleniallar va zumerlar endi ishda faqat moliyaviy muvaffaqiyatni emas, balki jamiyatga ijobiy taʼsir koʻrsatishni ham birinchi oʻringa qoʻymoqda. 

  Izoh: milleniallar – X avloddan keyingi va Z avloddan oldingi demografik guruh. Bu avlod vakillari qatoriga, asosan, 1990 yilning oʻrtalari 2000 yilning boshlarida tugʻilganlar kiradi.

  Zumerlar – Z (zed) avlod, shuningdek, xalq tilida zumerlar. Tadqiqotchilar hamda mashur ommaviy axborot vositalari ushbu atamani XX asr 90-yillarining oʻrtalaridan 2010 yillarning dastlabki qismigacha boʻlgan davrda dunyoga kelgan avlod vakillari uchun qoʻllashadi. Zed avlodning aksariyat qismi X (iks) avlod vakillarining farzandlari hisoblanishadi.

• Koʻproq ishchilar “texnologiyaning jamiyat uchun foydasi” (tech for good) harakatlariga qoʻshilmoqda, bu esa biznesda axloqiy qadriyatlar va iqtisodiy manfaatlarni birlashtiradi.

  Vogelsning fikricha, kelajakda ishchi kuchi faqatgina moliyaviy muvaffaqiyat bilan emas, balki dunyoda ijobiy oʻzgarishlar yaratishga intiluvchi yangi avlod orqali boshqariladi

Sunʼiy intellekt haqidagi taxminlar

2024 yilda sunʼiy intellektga oid munozaralar koʻp boʻldi va 2025 yilda bu sohada yangi imkoniyatlar bilan birga qiyinchiliklar ham paydo boʻlishi kutilmoqda:

• Optimistik prognozlar: AI yangi texnologiyalarni rivojlantirib, samaradorlikni oshirishda davom etadi. Katta bizneslar uchun yanada aqlli vositalarga sarmoya koʻpayadi.

• Jamiyatning xavotiri: Hugging Face asoschisi Kleman Delanj AI’ning ish oʻrinlariga salbiy taʼsiri va axloqiy masalalar tufayli AI’ga qarshi noroziliklar kuchayishini taxmin qilmoqda.

  Bill Geytsning uzoq yillar davomida qayd etgan prognozi – 2025 yilgacha oʻrta maktabdan keyingi taʼlimga (oliy taʼlim) ega boʻlish zaruriyati hanuz dolzarbligini saqlab qolmoqda. Bugungi kunda ishlarning 60% dan ortigʻi koʻproq texnik va intellektual tayyorgarlikni talab qiladi. Shuning uchun ishchi kuchining yangi ehtiyojlariga moslashish uchun malaka oshirish va qayta tayyorlash dasturlari hal qiluvchi ahamiyat kasb etmoqda.

Texnologiyadan foydalanish va isteʼmol odatlari

Mental salomatlik: Verner Vogels ekran vaqtining salbiy taʼsiri, ayniqsa, oʻsmirlar orasida tobora kuchayib borayotganini taʼkidladi. Koʻpchilik foydalanuvchilar texnologiyadan foydalanishni kamaytirish, jumladan, “oddiy telefonlar”ga oʻtish va ilovalardan foydalanishni cheklash orqali ruhiy farovonlikni yaxshilashga intilmoqda.

Shaxsiy AI robotlari: Kleman Delanj 2025 yilda AI yordamida ishlaydigan shaxsiy robotlar uchun 100,000 dan ortiq buyurtma berilishini prognoz qilmoqda.

Yangi boj tariflari fonida iqtisodiyot

Donald Trampning ikkinchi prezidentlik muddati bilan import tovarlariga yangi boj tariflari joriy etilishi ehtimoli mavjud. Bu esa isteʼmolchilar uchun tovar narxlarining oshishiga va kompaniyalarning “ortiqcha” loyihalarni moliyalashtirishni qayta koʻrib chiqishiga olib keladi.

Kompaniyalar xarajatlarni qisqartirishga va yetkazib berish zanjiridagi buzilishlarni bartaraf etishga koʻproq eʼtibor qaratishadi. Natijada koʻplab kichik loyiha va tashabbuslar moliyaviy taqchillik sababli ortga surilishi kutilmoqda.

2025 yil sunʼiy intellektning oʻzgaruvchan kuchi, texnologiyadan foydalanish odatlarining oʻzgarishi va iqtisodiy qiyinchiliklar tufayli muhim davr boʻlishi kutilmoqda. Texnologiyaning yangi imkoniyatlarini axloqiy va ijtimoiy normalar bilan uygʻunlashtirish yoki iqtisodiy muammolarni yengib oʻtish uchun ilgʻor yechimlarni ishlab chiqish  orqali bu yildagi har bir qaror kelgusi oʻn yilliklarga taʼsir koʻrsatadi.